De provincie Limburg gebruikt cookies om jouw surfervaring op deze website gemakkelijker te maken.

Strikt noodzakelijke cookies
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om in de site te navigeren, of om te voorzien in door jou aangevraagde faciliteiten.
Functionaliteitscookies
Deze cookies verbeteren van de functionaliteit van de website door het opslaan van jouw voorkeuren.
Prestatiecookies
Deze cookies helpen om de prestaties van de website te verbeteren, waardoor een betere gebruikerservaring ontstaat.
Online surfgedrag gebaseerde reclame cookies
Deze cookies worden gebruikt om op de gebruiker op maat gemaakte reclame en andere informatie te tonen.
  • Start
  • Video's
  • De gezonken amfibietank in Kotem (Maasmechelen)

Onder de radar

De gezonken amfibietank in Kotem (Maasmechelen)

dinsdag, 15 juni 2021

Tijdens de bevrijdingsjaren speelde Maasmechelen en meer bepaald de deelgemeente Kotem een opvallende rol. Het dorp werd bevrijd in september 1944, maar eind december bezetten Britse soldaten het dorp. De Britse legerleiding zag dat de Maas tijdens de wintermaanden opvallend veel gelijkenissen met de Rijn vertoonde. ’s Zomers is de Maas een rustige rivier, maar ’s winters is het een brede, woeste stroom met een hoog debiet. De Maas in Kotem was ideaal om met amfibievoertuigen het oversteken van de Rijn te oefenen. Alles moest in het grootste geheim verlopen. Daarom gelastten de Britten vijf Kotemse gezinnen hun woning te verlaten. Zij en hun dieren moesten onderdak vinden bij vrienden, kennissen of familie.

Eén van de oefeningen met de amfibievoertuigen kende een tragische afloop. Bij het oprijden van de Nederlandse oever, kantelde één van de Buffalo-amfibietanks. Van de vier bemanningsleden raakte alleen John Sheerer levend uit het voertuig. De lichamen van twee andere soldaten werden teruggevonden, maar vooral de man genaamd Jimmy “Hocus Pocus” blijft al jaren vraagtekens oproepen. Van hem is nooit meer een spoor teruggevonden. Omdat de bemanning van zo’n amfibievaartuig vaak wisselde, kende Sheerer de achternaam van Jimmy niet. Zelfs bij het Britse leger bestond geen zekerheid over de achternaam van de Brit. De bijnaam “Hocus Pocus” droeg hij, omdat hij schijnbaar bijzonder goed met het kaartspel overweg kon.

Tot in de jaren 1970 zou de Buffalo-amfibietank bedekt blijven onder het water en de modder. Toen leden van duikclub Jaws naar munitie van de Duitsers op zoek waren, merkte één van de duikers op de bodem van de rivier de amfibietank op. De gepantserde wagen lag op Nederlands grondgebied, maar de duikclub wilde hun vondst niet kwijtspelen. Ze benaderden een aantal aannemers uit Maasmechelen om het Britse legervoertuig op Belgische bodem te slepen. In het holst van de nacht voerden ze deze operatie uit.

Doorheen de jaren was de waas van het mysterie rond Jimmy “Hocus Pocus” geenszins verdwenen en bij de berging van de amfibietank doken veel kijklustigen op. Tot op de dag van vandaag blijven verhalen de ronde doen over welke goocheltruc Jimmy uitgehaald heeft.

Na een grondige restauratie is van het Buffalo-amfibietank een monument gemaakt dat aan de Weg naar Geneuth onder de brug van de E314 te bewonderen is.

Deze functionaliteit is uitgeschakeld door je cookie policy instellingen.
Je kunt deze instellingen aanpassen op de cookie policy pagina.

BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven

TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Maasmechelen
De gezonken amfibietank Kotem

BEELD
historische luchtfoto van Maasmechelen

BEELD
Erik Kortleven, voorzitter Strijdersbond, staat aan de boord van de Maas

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Ik ben Erik Kortleven en ik sta hier aan de boord van de Maas, in de uiterwaarden van de Maas, in een klein gehuchtje “Geneuth”. Geneuth is een deelgemeente, een stukje van Kotem-Boorsem, nu behorende tot Maasmechelen.

BEELD
videobeelden van de oevers aan de Maas

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Dit is eigenlijk een historische plaats omdat hier dat grote avontuur van de voorbereiding op de Rijnovertocht door de Engelse soldaten in het voorjaar – vlak nà Nieuwjaar 1945 – begon.

Wat gebeurde? Ze hebben binnen de kortste keren de hele bevolking van Geneuth geëvacueerd. Dat was natuurlijk een geheime operatie en de Engelsen wilden niet dat daar “pottenkijkers” waren.

BEELD
historische foto met aanduiding: “Mechelen/M. La passe d’eau de la Meuse à Genheut”

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Dus op zeer korte tijd, op een week, moesten alle mensen uit hun huizen, met have en goed, voorraad, dieren, meubels, … en die werden naar familieleden in de omgeving getransporteerd. Dus Geneuth was helemaal leeg. Dan begonnen de Engelse soldaten van het kleine gehuchtje Hal tot Geneuth deze boorden van de Maas af te spannen met een twee meter hoge draad, gecamoufleerd met jute zakken. Zo geheim was deze operatie.

BEELD
videobeelden van de oevers van de Maas

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Waar diende dat allemaal voor? De Engelsen kwamen hier om een nieuw legervoertuig, de “Buffalo-tank”, uit te proberen. De Buffalo-tank was een amfibievoertuig dat gemaakt was om door het water invasies te doen.

BEELD
historische foto met een invasie van Buffalo-tanks in Frankrijk

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Omdat de boorden van de Rijn – want daar moesten ze uiteindelijk over om de wereld te “bevrijden” en Duitsland te veroveren – heel veel overeenkomst vertoonde met de boorden van de Maas, was dit de uitverkoren plaats om te oefenen.

BEELD
luchtfoto en kaart van Maasmechelen met aanduiding van verschillende locaties

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Die oefeningen verliepen eigenlijk vrij vlot. Maar in de nacht van 14 op 15 maart 1945 gebeurde een tragisch ongeval bij die oefeningen. Je moet weten, op dat moment stond de Maas buiten haar oevers, waar we nu staan was er allemaal water. Het was ook een nachtoefening, ze hadden heel weinig zicht.

BEELD
videobeelden van de Maas

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Een van die Buffalo-voertuigen, met vier inzittenden, is bij het opstijgen aan de Nederlandse oever plots zonder motor gevallen. Het voertuig is teruggeschoven, heeft iets scherps geraakt in de Maasbodem en is heel vlug gezonken.

BEELD
historische videobeelden van een Buffalo-tank in werking

ERIK KORTLEVEN VERTELT
In dat voertuig zaten op dat moment vier personen: John Shearer, Philip Harding, Stanley Clark en een zekere Jimmy. Twee van die mensen kwamen om in dat tankongeluk en twee mensen konden eigenlijk uit die tank zwemmend naar de oever komen. 

BEELD
historische foto van de bemanning van de gezonken Buffalo-tank: John Shearer, Philip Harding, Stanley Clark en Jimmy (2’40”)

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Je kunt je voorstellen - met zo’n nachtelijke oefening en hoogwater van de Maas – dat een zoektocht naar die twee overleden “boardmembers” of “crewmembers” niet eenvoudig was. Een van de twee is nooit teruggevonden.

BEELD
videobeelden van de Maas 

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Van de donkere winterdagen van 1945 zetten we de stap naar mei 1977. Maasmechelen had een pas opgerichte duikersclub “Jaws”, heel toepasselijk voor die tijd. Twee vrienden uit het dorp besloten om te gaan zoeken naar munitie in de Maas. Er was op dat moment geen sprake meer van die amfibietank, ook niet van dat ongeluk. Want dat was stilaan uit het geheugen van de mensen verdwenen.

BEELD
historische videobeelden van een Buffalo-tank in werking

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Tot die twee duikers, op een bepaald moment, vlak bij de huidige brug van de E314, een stuk ijzer voelden uitsteken in de Maasbodem. Ze onderzochten dat verder en dat bleek een rupsband te zijn van een voertuig.

BEELD
foto met detailopname van de rupsband van de Buffalo-tank

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Dat stimuleerde natuurlijk die duikers om verder te zoeken. Stilaan kwam, bij het vrijmaken van dat wrak in de Maas, de tank bloot.

BEELD
historische foto’s van de tank die door de duikers is gevonden op de bodem van de Maas

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Wat bleek? Die tank lag op Nederlandse bodem. Het zou wel eens kunnen dat de ontdekking werd opgeëist door de Nederlanders. Toen ontspon zich een fantastisch plan in de “gedachten” van die duikersclub. Zij moesten mensen vinden om “bij nacht en nevel” die tank naar Belgische bodem te trekken. Zij vonden in Maasmechelen een bereidwillige aannemer om dat te doen.

BEELD
foto van de berging van de tank op de oever van de Maas

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Toen begon een heel avontuur van de grote berging van die tank, waar duizenden mensen kwamen naar kijken.

BEELD
historische foto van de tank met veel kijklustigen 

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Maar ook de oorspronkelijke “radioman”, John Shearer, werd opgezocht in Engeland. Hij kwam later naar Kotem om mee het monument te onthullen.

BEELD
historische foto van John Shearer, de radioman van de gezonken tank

BEELD
foto van het monument van de tank in Kotem en detailopnames

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Die aanwezigen waren er misschien om die tank te zien, maar vooral om te zien of in de tank nog het lichaam zou zitten van “die Jimmy”. Want dat was intussen een heel verhaal geworden in het dorp: “Jimmy hocus pocus”, zo genoemd omdat die met de kaarten kon goochelen. God weet, zat dat lijk er nog in …

BEELD
tekst met gedetailleerde gegevens over de tank, de vondst en de berging

ERIK KORTLEVEN VERTELT
Dat was dus niet zo … de tank was vrijwel leeg. Er zaten nog wat radiospullen in. Dan maak ik de stap verder naar vandaag. Want inmiddels 75, 76 jaar later is dat geheim, dat mysterie van “Jimmy hocus pocus” nog steeds niet opgelost.

BEELD
videobeelden met detailopname van de tank in Kotem

ERIK KORTLEVEN VERTELT
In ieder geval blijft dat mysterie overeind en zorgt het ook nog voor heel veel belangstelling aan het tankmonument en doen de verhalen over dat mysterieuze vierde lid nog altijd de ronde. 

BEELD
videobeelden van de Maas

TEKST IN BEELD
Met dank aan:
IOED Kempen en Maasland
Mijn-Erfgoed
Erik Kortleven
Wouter Peeters
Karsten Connaert
Periscope Film LLC
Kaiser Christian
Creative Commons Attribution

www.onderderadar.be
logo provincie Limburg

  • Start
  • Video's
  • De gezonken amfibietank in Kotem (Maasmechelen)