BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
ZUTENDAAL Vliegveld “Y29”
BEELD
historische luchtfoto vliegveld “Y29”
BEELD
Jan Lantmeeters staat aan de rand van een bosrijke weg aan het militair domein in Wiemesmeer
JAN LANTMEETERS VERTELT
Ik ben Jan Lantmeeters, amateur-historicus en we staan hier in Wiemesmeer dicht bij het militair domein. Ik ga iets meer vertellen over de Yankee 29, het “vooruitgeschoven” vliegveld dat hier tijdens de Tweede Wereldoorlog lag.
BEELD
in rode baksteen gemetseld monument met in het midden een zwarte gedenkplaat met tekst en drie witte oorlogsvliegtuigen
JAN LANTMEETERS VERTELT
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, was dit hier één grote heidevlakte. Dat zou je nu niet meer zeggen, maar op het einde van de Tweede Wereldoorlog werd hier een “vooruitgeschoven” vliegveld aangelegd. Dat diende om dichter bij het front te zijn zodat de vliegtuigen langer boven het vijandelijk gebied konden vertoeven. Begin november 1944 werd hier het vliegveld aangelegd met stalen platen die aan elkaar geklikt werden.
BEELD
historische foto tijdens werkzaamheden om de stalen platen aan te leggen met een legervoertuig op de achtergrond en werkende militairen in uniform
JAN LANTMEETERS VERTELT
Het was een startbaan van 1 500 meter lang en 40 meter breed die we hier nog een beetje kunnen herkennen. Er was plaats voor 150 vliegtuigen.
BEELD
Jan Lantmeeters staat op de startbaan en wijst de lengte van de startbaan aan
JAN LANTMEETERS VERTELT
Op het einde van november kwam hier de eerste Amerikaanse Fighter Group, de 366ste Fighter Group, aan. Het was een nieuwe uitvalsbasis om te kunnen vertrekken naar missies boven het Hürtgenwald in Duitsland hier ten oosten van België.
BEELD
foto 1: P-47 Thunderbolt gevechtsvliegtuigen van de 366ste Fighter Group in Zutendaal
JAN LANTMEETERS VERTELT
Daar werd een zeer zware slag geleverd tussen de Amerikanen en de Duitsers. Op 16 december 1944 begon de Slag van de Ardennen en vanaf dan vlogen alle missies van hieruit niet meer naar het Hürtgenwald, maar wel naar het zuiden, naar de Ardennen. Yankee 29, werd zo één van de voornaamste vliegvelden tijdens de Slag van de Ardennen.
BEELD
foto 1: historische afbeelding van een stilstaand P-47 Thunderbolt gevechtstoestel aan de rand van de landingsbaan met enkele bemanningsleden
foto 2: historische afbeelding van een P-51 Mustang gevechtstoestel van de 352ste Fighter Group dat opstijgt
JAN LANTMEETERS VERTELT
Om meer vliegtuigen in de lucht te krijgen, kregen ze hier versterking van de 352ste Fighter Group die vanuit Engeland naar hier kwam.
BEELD
foto 1: kleurenafbeelding van twee stilstaande P-47 Thunderbolt gevechtstoestellen van de 406de Fighter Group op het vliegveld
JAN LANTMEETERS VERTELT
Samen bevochten zij de Duitsers in de Ardennen. De winter van 1944-1945 was één van de strengste winters die ze ooit gekend hadden. De overnachtingsplaatsen waren in tenten, het was zeer koud, erbarmelijk. Kachels, dekens, alles wat je wilt, kon niet voldoen om het warm genoeg te hebben.
BEELD
foto 1: historische afbeelding van drie tenten in de sneeuw, bij de tent in het midden staat een militair, goed aangekleed en met de winterkap van zijn jas op het hoofd
foto 2: historisch beeld, in het besneeuwde bos met achteraanzicht van de tent waarbij je één van de grote kachels ziet staan
foto 3: historisch beeld, vooraanzicht van een tent waarop een bord werd bevestigd waarop “briefing” en een pijl vermeld staan - voor de tent buiten staat een gevechtspiloot in uitrusting, de skilatten bij hem in de sneeuw, hij maakt notities
foto 4: historisch beeld van vijf bemanningsleden buiten aan de tent waarbij ze van een pauze genieten, een aantal mannen bereidt een maaltijd
JAN LANTMEETERS VERTELT
Op 1 januari 1945 begonnen de Duitsers met de “Operation Bodenplatte”. De bedoeling was om geallieerde vliegvelden in Frankijk, België en Nederland aan te vallen om zo alle vliegtuigen op de grond te vernietigen zodat die vliegtuigen niet meer in de Ardennen ingezet konden worden.
BEELD
foto 1: kleurenafbeelding waarbij je twee P-47 Thunderbolt gevechtstoestellen van de 406de Fighter Group en een legervoertuig aan de grond ziet staan, vooraan enkele bommen
foto 2: kleurenafbeelding van twee P-47 Thunderbolt gevechtstoestellen van de 406de Fighter Group met enkele jeeps op de voorgrond
JAN LANTMEETERS VERTELT
Dit zou een verrassingsaanval worden, er werden zware verliezen geleden, behalve hier op de Yankee 29. Hier steeg net een missie op met acht P-47 Thunderbolts voor een missie boven de Ardennen.
BEELD
foto 1: Amerikaans P-47 Thunderbolt gevechtstoestel van de 366ste Fighter Group die klaar staat om op te stijgen
foto 2: Amerikaans P-47 Thunderbolt gevechtstoestel van de 366ste Fighter Group op de besneeuwde vlakte, de deur van de cockpit staat open, de buitenkant van de cockpit wordt gereinigd
JAN LANTMEETERS VERTELT
Tegelijkertijd stonden hier twaalf P-51 Mustangs klaar om hun missie te volbrengen en terwijl ze opstegen zagen ze plots 61 Duitse vliegtuigen naderen.
BEELD
foto 1: historische afbeelding van twee P-47 Thunderbolts van de 406de Fighter Group met draaiende propeller
foto 2: historische afbeelding van een P-51 Mustang gevechtstoestel van de 352de Fighter Group aan de grond, de motor draaiende, de piloot zit in de openstaande cockpit
foto 3: historische luchtfoto met twee naderende Duitse gevechtsvliegtuigen
JAN LANTMEETERS VERTELT
Wat volgde was een immens luchtgevecht, één van de grootste luchtgevechten die plaats hebben gehad in de Tweede Wereldoorlog. Boven Genk, As en Zutendaal werd er een half uur aan een stuk gevochten.
BEELD
foto 1: kleurenfoto van drie Duitse gevechtsvliegtuigen naast elkaar boven het besneeuwde vliegveld - aan de grond drie stilstaande Amerikaanse gevechtsvliegtuigen
foto 2: kleurenfoto van diverse Amerikaanse en Duitse gevechtstoestellen tijdens het luchtgevecht
foto 3: kleurenfoto van één Duits en één Amerikaans gevechtstoestel die elkaar kruisen waarbij het Duitse toestel getroffen werd
JAN LANTMEETERS VERTELT
Het resultaat was dat er 17 Duitse vliegtuigen werden neergeschoten waarvan dan ook de piloot omkwam en meer dan 37 vliegtuigen werden beschadigd. Aan Amerikaanse kant werd er maar één vliegtuig neergeschoten en de piloot heeft zich met zijn parachute kunnen redden.
BEELD
historische foto van een neergestort Amerikaanse P-47 Thunderbolt gevechtsvliegtuig, beide vleugels zijn zwaar beschadigd, de staart van het toestel is weg en de neus van het toestel rust op de grond
JAN LANTMEETERS VERTELT
Jammer genoeg zijn er drie burgerlijke slachtoffers gevallen. Twee ervan waren mijnwerkers omdat één van de Duitse vliegtuigen op de mijn van Winterslag is neergekomen. Een 10-jarig meisje in As op weg naar de schuilkelder, werd dodelijk geraakt door een verdwaalde kogel. Na het mislukken van het Ardennenoffensief vertrokken de Amerikanen met de P-51 Mustangs en werden vervangen door de 406de Fighter Group, ook met P-47 Thunderbolts.
BEELD
historische foto van een Amerikaans P-47 Thunderbolt gevechtstoestel van de 406de Fighter Group aan de grond, aan de neus van het toestel staat een persoon met beide handen in de zakken met een hoge zwarte hoed op het hoofd
JAN LANTMEETERS VERTELT
Op dit moment stonden er 150 Thunderbolts hier ter plaatse, dat betekent ook 2 100 manschappen die hier gelogeerd waren zowel in Zutendaal, As en in Genk. In tenten, scholen, barakken, maar ook bij mensen thuis zoals bij mijn grootouders in Genk.
BEELD
foto 1: historische foto van de grootouders van Jan Lantmeeters die in de tuin van hun huis op een bank zitten, achter de bank één van de manschappen in uniform
foto 2, 3 en 4: historische foto’s van manschappen en burgers tijdens een ontspanningsmoment
JAN LANTMEETERS VERTELT
Veel burgers van Zutendaal en As werden hier tewerkgesteld in de keuken of deden het onderhoud van de wegen. Hier waren veel kinderen welkom. Ze kregen van de Amerikaanse soldaten chocolade en kauwgom. Eenmaal dat de afstand tussen Yankee 29, het vliegveld en het front te ver was, verhuisden zowel de 366ste als de 406de Fighter Group naar Duitsland naar een nieuw vliegveld. De plaats werd ingenomen door 2-motorige bommenwerpers van type A26 invader. Die vlogen vanaf hier nog acht missies voor het einde van de Tweede Wereldoorlog.
BEELD
historische luchtfoto van twee 2-motorige A26 Invader bommenwerpers van de 391ste Bomber Group naast elkaar in volle vlucht
JAN LANTMEETERS VERTELT
Eén van de laatste missies was naar Tsjechoslowakije, een vlucht van bijna 6 uur. Na de oorlog werd hier alles opgeruimd. Alle platen werden verwijderd en de vrijgekomen ruimte werd bebost voor de steenkoolmijnen.
BEELD
in rode baksteen gemetseld monument met in het midden een zwarte gedenkplaat met tekst en drie witte oorlogsvliegtuigen
TEKST IN BEELD
met dank aan
Wouter Peeters
Heemkundige Kring Zutendaal
Imperial War Museum
Wikimedia Commons
IOED Kempen en Maasland
www.onderderadar.be
Logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.